-
1 взбрести
-
2 на
I1. предлогс вин. п.при обозначении предмета, на поверхность или внешнюю сторону которого направлено действие, движение с целью расположения, размещения кого-чего-л. на нём-ға/-гә, өҫтөнә, башына2. предлогс вин. п.при указании на характер, образ действия-ға/-гә3. предлогс вин. п.при обозначении качества, меры-ға/-гә4. предлогс вин. п.при обозначении предмета, являющегося орудием действия-ға/-гә5. предлогс вин. п.при указании на количественные изменения в результате какого-л. действия-ға/-гә6. предлогс вин. п.при указании на количественную разницу, степень превосходства или недостатка-ға/-гә7. предлогс предл. п.при обозначении предмета, на поверхности которого протекает действие или находится кто-что-л.-да/-дә, өҫтөндә8. предлогс предл. п.при обозначении лиц, организаций, на которые возложено что-л.-да/-дә, өҫтөндә9. предлогс предл. п.при обозначении области, сферы, места, пространства, в которых происходит какое-л. действие или проявляется какое-л. свойство-да/-дә10. предлогс предл. п.при указании на положение, состояние-да/-дә11. предлогс предл. п.при обозначении промежутка времени-да/-дә12. предлогс вин. п.при обозначении лиц, организаций, на которые ложится ответственность, работа и т.п., за которыми что-л. закрепляется-ға/-гә, өҫтөнә, исеменә13. предлогс предл. п.при обозначении лиц, предметов, облачённных во что-л.өҫтөндә14. предлогс предл. п.при обозначении орудий действия или средств передвижения-да/-дә, менән15. предлогс предл. п.при указании на средство, с помощью которого кто-что-л. действует-да/-дә, менән16. предлогс предл. п.при обозначении вещества, которое входит в состав чего-л.-лы/-ле, эшләнгән, ҡушып (ҡатнаштырып) эшләнгән (әҙерләнгән)17. предлогс вин. п.при обозначении места, на которое направлено действие-ға/-гә18. предлогс вин. п.в знач. по направлению к, в сторону-ға/-гә табан, ҡарай, яҡҡа19. предлогс вин. п.при обозначении лица, предмета и т.п., с которыми соприкасаются, сталкиваются в результате движения, действия-ға/-гә20. предлогс вин. п.при указании срока, времени-ға/-гәсо дня на день — бөгөн-иртәгә, яҡын көндәрҙә, тиҙ арала, ошо арала
с минуты на минуту (с часу на час) — бына хәҙер, хәҙер-хәҙер (тип тороу)
21. предлогс вин. п.при обозначении цели, к которой направлено действие-ға/-гә, өсөн22. предлогс вин. п.при обозначении целевого назначения чего-л.-лыҡ/-лек23. предлогс вин. п.; разг.при обозначении специальности, профессии-лыҡҡа/-леккәIIчастица в знач. сказ.; разг.мә, бынана, возьми — мә, ал
-
3 докатиться
-
4 попасть
1. сов. в кого-что, чемпопасть в цель — о пуле, о чём-л. брошенном и т.п.
тейеү, тейҙереү; индереү, кертеү, тығыу2. сов.во что, чемнеловким движением угодить куда-л.тап булыу, тура килеү, барып төшөү3. сов.кудаочутитьсяэләгеү, барып (килеп) эләгеү (сығыу)4. сов.во что, подо чтооказатьсяэләгеү, ҡалыу, тарыу5. сов.во что, на чтооказаться назначенным, принятым куда-л.эләгеү, инеү, кереү6. сов.кому безл.; разг.эләгеү, төшөү7. сов. в прош. вр. попалоесть что попало — нимә тура килә, шуны ашау
как попало — нисек етте шулай, теләһә нисек
кем тура килә, шул; куда попало — теләһә ҡайҙа
ҡайҙа етте, шундапопасть пальцем в небо — яҙа әйтеү, бик ныҡ яңылышыу
-
5 въехать
сов.1) керү, барып (килеп) керү2) менү, күтәрелү -
6 на
I предлог1) с вин. п. (при обознач. действия, направленного на поверхность или внешнюю сторону предмета)...га, өстенә2) с вин. п. (при обознач. лиц, организаций, на к-рые возлагается ответственность, работа и т. п.)...га, өстенә3) с вин. п. (при обознач. места, на к-рое направлено действие)...гапойти на завод — заводка бару; заводка эшкә керү
4) с вин. п. (по направлению, в сторону)...га,...га табаидти на голос — тавыш ишетелгән якка таба бару; тавышка таба бару
окна на восток — тәрәзәләр көнчыгышка таба [карый]
дверь на улицу — ишек урамга таба [карый]
5) с вин. п. (при обознач. соприкоснсвения, столкновения)...ганаткнуться на кого-л. в темноте — караңгыда кемгә дә булса барып бәрелү
6) с вин. п. (при указ. срока, времени)...та,...нена зиму — кышка, кыш айларына
на этот раз — бу юлы, бу очракта
со дня на день — бүген-иртәгә, тиз арада, тиз вакыт эчендә
7) с вин. п. (с какой целью, для чего-л.)...га8) с вин. п. (при обозначении цели, назначения)...лык9) разг.; с вин. п. (при обознач. специальности, профессии)...лыккаучиться на слесаря — слесарьлыкка уку;
10) с вин. п. (для, ради)...га, өчен11) с вин. п. (с сущ. "лад", "манера", "образец")...ча, буенча12) с вин. п. (при обознач. предмета, являющегося орудием действия)...га13) с вин. п. (при обознач. количества, меры)...га14) с вин. п. (при умножении, делении)...га15) с предл. п. (на вопрос "где")...да, өстендә16) с предл. п. (при обознач. лиц, предметов, одетых, облачённых во что-л.)...өстендә,...өстенә17) с предл. п. (при обознач. области, сферы деятельности)...да18) с предл. п. (при указ. на положение, состояние)...да булусостоять на чьём-л. иждивении — берәүнең тәрбиясендә тору
19) с предл. п. (при обозначении времени, срока)...да20) с предл. п. (в нек-рых устойчивых сочет.)...гандана ходу — барганда, барган шәпкә
21) с предл. п. (при обознач. предмета, являющегося нижней или внутренней частью чего-л.)...лы,...эчле22) с предл. п. (при обознач. средств передвижения)...да,...белән23) с предл. п. (при посредстве, с помощью чего-л.)...да24) с предл. п. (при обознач. вещества, к-рое входит в состав чего-л.)...га эшләнгән,...да эшләнгән,...лы,... кушып (катнаштырып) эшләнгән•- сорвать зло II частицамәна, возьми — мә, ал
- на-поди -
7 завалить
1. сов. чтокүмеү, күмеп ҡуйыу2. сов.кого-чтобаҫыу, күмеп китеү3. сов. чтоябыу, ҡаплау4. сов. разг.килтереп тултырыу5. сов.кого; перен., разг.өйөп ташлау, күмеү6. сов. что; разг.ауҙарыу, ҡолатыу, ҡырын һалыу7. сов. что; перен., разг.не справиться с делом и т.п.алып барып сығара алмау, килеп сыҡмау, тапшыра алмау, аяҡ салыу -
8 возвести
1. сов.кого-что; уст., высок.етәкләп мендереү, етәкләп күтәреү, етәкләп алып барып ултыртыувозвести на сцену кого-л. — кемделер сәхнәгә етәкләп мендереү
2. сов.(күҙҙе) күтәреү, (ҡарашты) йүнәлтеү, юғарыға ҡарау3. сов. в кого-что; перен.күтәреү, дәрәжә биреү4. сов.во чтоәһәмиәт биреү5. сов. чтоҡороу, өйөү, һалыу, төҙөү6. сов.на когоғәйеп тағыу, яла яғыу7. сов. что, к чемуменән бәйләү, менән аңлатыувозвести в степень мат. — дәрәжәгә күтәреү
-
9 как
1. нареч., частица и союз нареч.нисек, ҡайһылай, ҡалайя сделал, как вы сказали — һеҙ нисек әйттегеҙ, мин шулай эшләнем
не знаю, как это делается — мин бының ҡалай эшләнгәнен белмәйем
2. нареч., частица и союз нареч.ҡайһылай, бик, шул тиклем3. нареч., частица и союз частицанисек, бәй, һуң4. нареч., частица и союз частица; разг.-мы/-ме5. нареч., частица и союз союзкеүек, шикелле, һымаҡ, -дай/-дәйтвёрдый, как камень — таш һымаҡ (таштай) ҡаты
белый, как снег — ҡар һымаҡ (ҡарҙай) ап-аҡ
6. нареч., частица и союз союзитеп, күреп, булыу яғынан7. нареч., частица и союз союз-ғанда/-гәндә, менәнкак вспомнишь, приятно становится — иҫкә төшөргәндә рәхәт булып китә
как доедешь, вышли телеграмму — барып етеү менән телеграмма һуҡ
как стемнеет, он вернётся — ҡараңғы төшөү менән ул ҡайтасаҡ
как бы не — булып ҡуймаһа ғына ярар ине, булып ҡуймаһын
как бы то ни было — нисек кенә булмаһын, һәр хәлдә
как же — эйе шул, әлбиттә
как когда; когда как — ҡасан нисек, төрлө ваҡытта төрлөсә
как кому; кому как — кемгә нисек, кешеһенә ҡарап
как нельзя лучше — үтә һәйбәт, шунан да яҡшыһы юҡ
как попало — теләһә нисек, теләһә ҡалай
как раз: — 1) нәҡ, тап
2) в знач. сказ. тап-таман; эта обувь мне как раз — был аяҡ кейеме миңә тап-таман
как только — -ғас та/-гәс тә, уҡ/үк
как только он придёт, я вам сообщу — ул килгәс тә, мин һеҙгә хәбәр итермен
-
10 расчёт
1. м см. расчесть, рассчитать – рассчитывать, расчесться, рассчитаться – рассчитываться2. муплата денег за работуиҫәпләшеү, түләү, расчёт, иҫәп-хисап3. мувольнение с выплатой заработанногорасчёт, эштән сығыу (сығарыу)дать расчёт- расчёт биреү; получить расчёт — расчёт алыу
4. мвозмездиеиҫәп, иҫәпләшеү, үс алыу (ҡайтарыу)5. мпредположениеиҫәп, уй, ниәт, сама6. мвыгодафайҙа, мәғәнә, иҫәп (буйынса)7. мбережливостьиҫәпләп (самалап) тотоноу, сама менән, һаҡсыллыҡ8. м воен.расчёттуп һәм пулемётты хеҙмәтләндереүселәр төркөмөв расчёте кто, с кем — иҫәпләштек, иҫәп-хисапты өҙҙөк
из расчёта — иҫәбенән, иҫәбенән сығып
-
11 забраться
сов.2) разг. ерак китү, еракларга барып чыгу -
12 залететь
сов.1) очып барып чыгу, очып менү; очып керү2) [очып барышлый] кереп чыгу, сугылу, тукталыш ясау -
13 дойти
1) бармакъ, етишмек, барып чыкъмакъписьмо дошло очень быстро - мектюп пек чабик кельди (барып чыкъты)мы дошли до реки - биз озенге келип чыкътыкъ2) (о звуках, словах) дуймакъ, эшитмек, келип чыкъмакъдо меня дошёл слух, что… - эшиткениме коре…, мен эшиттим ки…3) (стать понятным) анъламакъ, фаркъына бармакънаконец-то до меня дошло - ниает де анъладым -
14 воссесть
сов.эре генә барып (килеп) ултырыу, тантаналы ҡиәфәт менән барып (килеп) ултырыу -
15 доползти
1. сов.шыуышып (үрмәләп) барып (килеп) етеү2. сов. перен., разг.көскә-көскә (саҡ-саҡ, ауырлыҡ менән) килеп етеү -
16 ездить
1. несов.йөрөү, йөрөп тороу, барыу, барып йөрөү2. несов.уметь пользоваться средством передвиженияйөрөү, йөрөй белеү3. несов. перен., разг.шыуып йөрөүездить (верхом) на ком — елкәгә ултырыу, елкәне кимереү (иҙеү)
-
17 налететь
1. сов.на кого-что; перен., разг.барып (килеп) бәрелеү, һөжүм итеү, тап булыу, барып сығыу2. сов.на кого-чтонапасть с воздухаатылыу, ташланыу, (ҡапыл) һөжүм итеү, осоп ҡуныу3. сов.на кого-что; перен.наброситься с угрозами, обвинениями и т.п.ташланыу, янап ҡурҡытыу4. сов.внезапно начаться — о ветре, буре
ҡапыл сығыу, ҡубыу, күтәрелеү5. сов.прилететь в большом количествеябырылыу, күпләп осоп килеп төшөү6. сов.осесть тонким слоемҡуныу, ултырыу -
18 сбегать
I сб`егатьразг.II сбег`ать -
19 скатать
-
20 находить
I1)2)3)4)5)II1) ( наткнуться)2)3)4)разг. испуг находил на него внезапно — кенет оны қорқыныш билеп әкетті
5)III
- 1
- 2
См. также в других словарях:
аламан — 1 (Гур., Маңғ.) сарбаз, шапқыншы қол. Таң сарғайып атқанда, Иса Досан бастаған Алпыс кісі а л а м а н, Айналасын жау қамаған, Астына мінген аттары Қазмойын тұлпар жараған (Сәттіғұл). Қара Мәмбет залымның а л а м а н ы көп еді (Н. Байғ., Шығ.,… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
җитү — I. ф. 1. Нин. б. урынга яки берәр әйбер янына килү, аны белән тигезләнү. Әйбернең озынлыгы (яки киңлеге) берәр нәрсәгә кадәр сузылуны, башы, очы шул әйбер белән тигезләнүне аңлата 2. Хәрәкәттәге кеше яки әйбернең артыннан куып барып тоту яисә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
қара — азық. Астық д.м. Соғыс зардабын елдің дендеп түсіне бастағаны да биыл жаз: қант шай, қ а р а а з ы қ т ы ң көзі кеміді (Ә.Сарай, Атырау, 310). Қара ала қаз. Қаздың қара ала түсті бір түрі. Көл бетін жапқан қ а р а а л а қ а з бен қасқалдақ,… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
дуалақ — (Сем.: Ұрж., Мақ.; Жезқ.: Жез., Ұлы.) дуадақ. Д у а л а қ жерден бір көтеріліп, біраз ұшып барып қайта қонды (Жезқ., Ұлы.). Бұл сөздің осы нұсқасы қазақ жұрты тараған өңірдің оңтүстік, оңтүстік шығыс аймағы мен орталық аймағының кей жерлерінде… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қауышу — Қ орда., Арал; Ақт., Жұр.; Рес., Орын.) жолығу, кездесу, ұшырау. Ол бүгін бізбен қ а у ы ш қ а н еді, мүмкін ертең өзіңмен қ а у ы ш ы п та қалар Қ орда., Жал.). Есендікпен Қызылорда қаласынан қ а у ы ш а й ы қ Қ орда., Арал). Аман болса, бүгін… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
жүгіртпе — I зат. сөйл. Өрмектің ерсі жібі мен қарсы жібінің арасынан оңай өткізу үшін сопақша бір нәрсеге орап алған арқау жіп. Мұны «арқау шөлмегі» деп те атайды (ҚСЭ, 9, 49). II зат. жаңа. 1. Жұмыстан шығу үшін әр кабинетке барып, «қарызы жоқ» деген… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
күре — зат. Елді мекен, ауыл, село. – Мешітке барып намаз оқисың ба, әлде к ү р е г е барып пұтқа табынасың ба? (Қ. Жұмаділов, Дарабоз, 1, 52). Бұл күнде қазақтың біраз қаласы мен қалашықтары, кенттері солардың (қалмақтардың) к ү р е с і н е айналып… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
әскери ант — (Военная присяга) жауынгерлердің Отанына, халқына, үкіметіне, өзінің әскери борышына адалдығын білдіретін серті. Әрбір жауынгер қарулы күштердің қатарына кіргенде жеке жеке Ә.а. береді және оны өзінің қолын қоюмен бекітеді. Отанына ант бере… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
ақыр — 1 (Алм.: Жам., Кег.; Талд., Гв.; Қ орда: Сыр., Жал.; Шымк., Қызылқ.; Жамб.: Св., Шу; Қарақ.) малға шөп салатын орын, астау. А қы р ғ а шөп сал, ат жесін (Алм., Кег.). Атты а қ ы р ғ а байладым (Талд., Гв.). А қ ы р шөпті тапап баспау үшін… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
албар — (Көкш., Қ ту; Қ орда: Сыр., Тер., Жал.; Қост.: Семиоз., Торғ., Жанг.; Қар., Қарқ.) ашық қора. Жұбаныш, а л б а р д а ғ ы сиырларға көз салдың ба? (Қост., Семиоз.). А л б а р д а тұрған көк шолақ ат күректің тықырымен Егеубайды танып, жем іздеп,… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ашқыш — (Орал: Казт., Жән.; Гур., Маңғ.; Сем.: Абай, Шұб., Ақс., Көкп.; Рес.: Орын., Қалм.; Қарақ.; Түрікм.: Таш., Тедж., Мары) кілт. Есіктің а ш қ ы ш ы н жоғалтып алма (Орал, Казт.). Есіктің құлпының а ш қ ы ш ы жоғарыда ілулі тұр (Гур., Маңғ.). Мен… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
